การกลับมาของ Ethereum 2.0 และต้นกำเนิด Scaling War
ต่อเนื่องจากบทความที่แล้ว ที่บอกว่า Ethereum ยังต้องใช้เวลากว่า 5–10 ปีในการพัฒนา Ethereum 2.0 จนสมบูรณ์ โดยแผนในการพัฒนานี้ได้แบ่งออกเป็น 4 Phases
.
Phase 0 คือการเริ่มต้นการใช้งาน Beacon Chain (เปิดตัวในวันที่ 1 ธันวาคม 2020) ซึ่งจะเป็น Chain คู่ขนานที่มีกลไกการทำงานแบบ Proof-of-Stake (PoS) ควบคู่ไปกับ Ethereum Mainnet ที่ใช้กลไกการทำงานจาก Proof-of-Work (PoW) และจะเปลี่ยนมาใช้งาน Beacon Chain เต็มตัวในปี 2022
.
Phase 1 นั้นเริ่มต้นในปี 2021 โดยเริ่มแรกตั้งใจไว้ว่าจะนำเทคโนโลยี Sharding ที่เป็นกระบวนการในการจัดเก็บข้อมูลรูปแบบหนึ่งมาช่วยในการแก้ปัญหาการ Scaling ภายใต้ชื่อ Shard Chains แต่ถูกแทนที่ด้วย The Merge ที่จะรวม Beacon Chain และ Ethereum Mainnet เข้าด้วยกัน ซึ่งคาดว่าจะแล้วเสร็จในช่วงต้นปี 2022
.
Phase 1.5 คือช่วงที่ Shard Chains สามารถทำงานควบคู่ ไปกับ Beacon Chain ได้แล้ว ซึ่งจะทำให้ Ethereum มีกลไกการทำงานแบบ PoS อย่างเต็มรูปแบบ ขั้นตอนนี้จะทำให้ Ethereum มีประสิทธิภาพในการประมวลผลสูงขึ้นอย่างมาก และจะเกิดขึ้นในช่วง 2023
.
Phase 2 น้ันยังอยู่ในระหว่างการศึกษาแนวทางการพัฒนา แต่เบื้องต้นได้ให้ข้อมูลแล้วว่า Ethereum จะพัฒนาขึ้นในรูปแบบ Rollup-Centric
จะเห็นได้ว่า การจะออกตัว Ethereum 2.0 มาให้เราได้ใช้งานนั้น ยังต้องใช้เวลาไปอีกซักระยะ ซึ่งอาจจะทำให้ถูก Chains อื่นๆแย่งฐานผู้ใช้งานไปจนหมด จึงเกิดการแก้ปัญหาในระยะสั้นด้วย Scaling Solutions ต่างๆ
.
โดยทั่วไปแล้ว Scaling Solutions สามารถทำได้ผ่าน 2 รูปแบบ คือการปรับการทำงานของตัว Layer 1 เอง (หรือก็คือ Ethereum 2.0 ที่กำลังดำเนินการอยู่) และอีกวิธีก็คือการถ่ายธุรกรรมบางส่วนไปประมวลผลบน Layer 2 ทำให้ความแออัดบน Layer 1 ลดลง
.
ในปัจจุบัน Scaling Solutions บน Layer 2 ที่นิยมมีอยู่ 4 แบบ ซึ่งมีการทำงานทั้งแบบ On-Chain ที่จะบันทึกธุรกรรมลงบน Ethereum Mainnet จึงมีความปลอดภัยที่สูง และ Off-Chain ที่จะบันทึกธุรกรรมอยู่นอก Ethereum Mainnet จึงอาจจะทำให้ความปลอดภัยลดลง
- Channels (On-Chain) ที่สามารถประมวลผลได้เร็วและมีค่าธรรมเนียมต่ำ แต่มีข้อเสียในเรื่องของความน่าเชื่อถือเพราะสามารถตรวจสอบธุรกรรมย้อนหลังได้ยาก อีกทั้งยังใช้งานกับ Smart Contracts ที่ซับซ้อนไม่ได้ จึงถูกใช้งานเกี่ยวกับ Payment ทั่วๆไปเท่านั้น
- Sidechains (Off-Chain) ที่สามารถทำธุรกรรมได้ซับซ้อนมากยิ่งขึ้น อีกทั้งยังมีจุดเด่นในเรื่องความเร็ว และถูก นอกจากนั้นก็ยังรองรับ Ethereum Virtual Machine (EVM) อีกด้วย แต่ก็มีข้อจำกัดในเรื่องความปลอดภัย เพราะมีความปลอดภัยเทียบเท่ากับ Consensus ของ Chain นั้นๆ และธุรกรรมทั้งหมดก็ไม่ได้ถูกบันทึกลงบน Ethereum Mainnet
- Plasma (Off-Chain) อีกหนึ่ง Solution ที่มีจุดเด่นในเรื่องความถูกและเร็วเช่นเดียวกัน แต่ก็ติดข้อจำกัดในเรื่องของการรองรับ Smart Contracts ที่มีความซับซ้อนไม่ได้ แถมยังใช้เวลาในการถอนเงินค่อนข้างนานเนื่องจากระบบ Fraud Proofs
- Rollups (On-Chain) ที่เปรียบได้ดัง ทางด่วน เพราะจะนำธุรกรรมทั้งหมดมาประมวลผลบน Layer 2 ก่อน แล้วจึงค่อยรวบรวมมาบันทึกบน Ethereum Mainnet ภายหลังในธุรกรรมเดียว ซึ่งเป็นแนวทางที่ Ethereum เลือกใช้เป็น Scaling Solution ในระยะสั้น-กลาง โดยเทคโนโลยี Rollups สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท
ZK Rollups (Zero Knowledge Rollups) มีความเร็วกว่า Optimistic Rollups แต่ไม่รองรับ EVM จึงทำให้นักพัฒนา DApps ต้องใช้เวลาในการเรียนรู้การใช้งานซักระยะ และมักจะมีการใช้งานที่เฉพาะเจาะจง เช่น zkSync ที่โฟกัสในเรื่อง Payment เพียงอย่างเดียว โดยมีโปรเจคที่น่าสนใจที่นำเทคโนโลยีนี้ไปใช้งาน คือ StarkWare
.
Optimistic Rollups มีข้อดีในเรื่องการรองรับ EVM จึงมีความเป็นมิตรกับนักพัฒนา DApps ส่วนใหญ่ แต่ทำงานได้ช้ากว่า ZK Rollups และมีการทำงานแบบ General Purpose คือสามารถใช้งานได้หลากหลาย เช่น Arbitrum, Optimism ที่มีการทำงานคล้าย Layer 1 โดยเปิดให้ DApps อย่าง Uniswap และ 1inch มาใช้งาน
การมาของ Scaling Solutions นั้นอาจจะทำให้การทำงานของ Ethereum เปลี่ยนไปอีกขั้น จนกลายเป็น Blockchain สำหรับ Blockchains ในอนาคต โดยผู้ใช้งานทั่วไปจะถูกย้ายขึ้นไปใช้งานบน Layer 2 ที่มีความเร็วในการประมวลผลสูงขึ้น พร้อมๆกับค่า Gas ที่ถูกลงอย่างมาก ซึ่งจะทำให้การหมุนของเงินในระบบสูงขึ้นอย่างมหาศาล และในอนาคต DApps ส่วนใหญ่มีแนวโน้มว่าจะถูกออกแบบมาให้รองรับ Layer 2 ตั้งแต่แรก อีกทั้ง Total Value Locked (TVL) ทั้งหมดบน Layer 2 จะถูกนับรวมว่าอยู่บน Ethereum Mainnet ด้วย ทำให้มีแนวโน้มว่า Ethereum จะสามารถดึงส่วนแบ่งทางการตลาดกลับมาได้อีกครั้งอย่างไม่ยากเย็นนัก
.
ถึงแม้ว่าจะเป็นสัญญาณเชิงบวกและแนวโน้มที่ดีสำหรับ Ethereum แต่ดูเหมือนว่าสงครามครั้งใหม่กำลังจะเกิดขึ้นในกลุ่ม Scaling Solutions โดยเฉพาะ Rollups ที่พึ่งเริ่มต้นได้ไม่นาน ตรงนี้ก็ต้องติดตามกันต่อไปว่า ใครจะเป็นผู้ชนะในสงครามนี้ ซึ่งเราจะหยิบแต่ละโปรเจคมาพูดถึงในบทความต่อๆไป
.
#DYOR ทำความเข้าใจเพิ่มเติมและวางแผนให้ดีก่อนลงทุน
.
#Ethereum #ETH #SmartContracts #LayerOneBlockchain #ScalingSolutions #LayerTwoBlockchain
.
https://ethereum.org/en/developers/docs/scaling/
https://ethereum-magicians.org/t/a-rollup-centric-ethereum-roadmap/4698
https://vitalik.ca/general/2021/12/06/endgame.html
https://members.delphidigital.io/reports/l1-vs-l2-entering-the-endgame/
https://www.ledger.com/academy/what-is-the-blockchain-trilemma
